Aktywna erupcja wulkanu na La Palmie rozpoczęła się 19 września 2021 r. i trwała 85 dni, podczas których wulkan wypluwał lawę, bomby wulkaniczne, lapille i morza popiołu. Kilka dni później, 28 września, lawa po raz pierwszy dotarła do zachodniego wybrzeża, a później do innych wybrzeży. Po ustaniu aktywności wulkan pozostawił na wybrzeżu wyspy dwie nowe lawowe delty, z których jedna nałożyła się na starszą, powstałą w 1949 r. po erupcji wulkanu San Juan.
Spływając ku morzu, lawa całkowicie zmieniła krajobraz doliny Aridane. Sceneria ta stwarza jednak nowe możliwości dla bioróżnorodności La Palmy. Jak wykazuje historia wyspy, kiedy powstawały nowe wulkany, natura zawsze się dostosowywała, więc oczekuje się, że życie ponownie rozkwitnie w miejscach obecnie zajętych przez lawę.
Wpływ temperatury lawy, gdy ta dotarła do morza
W drodze do Oceanu Atlantyckiego temperatura lawy spadała i obniżyła się z początkowych 1200ºC – temperatury, którą ma lawa bazaltowa w otworach erupcyjnych – do 900ºC, gdy dotarła do wybrzeża. Kiedy zetknęła się z wodą o temperaturze około 23°C, w wyniku szoku termicznego doszło do nagłego utworzenia się wielkich kolumn pary wodnej. Chmury te zwane są laze. Jest to termin techniczny powstały przez połączenie angielskich słów lava i haze (mgła), jako że tworzy się wtedy kwaśna, gęsta mgła składająca się głównie z pary i niewielkich ilości kwasu solnego.
Po pióropuszach pary zaczęły się formować dwie lawowe delty, które dziś dodają około 43 hektary nowej powierzchni do linii brzegowej La Palmy. Są one własnością państwa i dziedzictwem każdego z nas. Proces ten przebiega tak samo jak ten, który miał miejsce podczas siedmiu poprzednich erupcji na wyspie, takich jak erupcja wulkanu San Juan w 1949 r. czy wulkanu Teneguía w 1971 r., kiedy to na nowych terenach utworzono liczne plantacje bananów.
Nowe życie „niskich wysepek” wulkanu
Te dwie nowe delty są powszechnie znane wśród mieszkańców La Palmy jako „niskie wysepki”. Ewoluują one powoli, w miarę upływu czasu. Najszybszym efektem na chwilę obecną było utworzenie się w tym miejscu nowych plaż. Zaś jeszcze niżej, w lawach nagromadzonych poniżej poziomu morza, rodzi się już bioróżnorodność. To nowe, bogate w minerały siedlisko kolonizowane jest przez makroglony, które pojawiają się w strefach międzypływowych. W tym nowym otoczeniu można też już spotkać węgorze ogrodowe i ryby, takie jak smuklica i vieja.
Jak przez erupcję zmieni się krajobraz La Palmy?
Wysokie wymagania stawiane przez tego typu naturalne miejsca doprowadzają do pojawienia się nowej flory. Dobrym przykładem jest tutaj cabezón de Teneguía, endemiczny gatunek występujący tylko w Fuencaliente, rosnący wyłącznie wokół twardej skały, która graniczy z tym, co pięćdziesiąt lat temu było strumieniem lawy.
Dziękujemy dr Juanie Vegas Salamance, Koordynatorce grupy badawczej Dziedzictwo i Georóżnorodność przy Instytucie Geologiczno-Górniczym Hiszpanii (Wyższa Rada Badań Naukowych) za pomoc informacyjną przy tworzeniu tego artykułu.