El Hierro zamierza w ciągu 4–8 lat stać się pierwszą zrównoważoną wyspą na świecie. Na razie wszystko zmierza w dobrym kierunku.
Między 13 lipca a 7 sierpnia 2019 roku El Hierro ponownie pobiła rekord energetyczny: przez 24 dni z rzędu cała jej populacja korzystała wyłącznie z energii odnawialnej. To światowy rekord w przypadku wyspy, której zaopatrzenie w energię zazwyczaj opiera się na paliwach kopalnych. Jednak ambicje związane ze zrównoważonym rozwojem sięgają znacznie dalej. Jak oświadczył prezydent El Hierro, Alpidio Armas, wyspa postawiła sobie za cel osiągnięcie pełnej czystości i samowystarczalności energetycznej w ciągu 4–8 lat.
Zielona transformacja El Hierro rozpoczęła się już w 1997 roku, kiedy to druga najmniejsza spośród Wysp Kanaryjskich (pierwszą jest La Graciosa), od 2000 roku mająca status Rezerwatu Biosfery nadawany przez UNESCO, opracowała Plan Zrównoważonego Rozwoju. Pozwolił on wyspie wyprzedzić europejskie i światowe inicjatywy: El Hierro jest samowystarczalna energetycznie, rozwija turystykę z poszanowaniem środowiska, uprawia rolnictwo ekologiczne i wdraża politykę „zero waste”. W 2006 roku przeprowadzono kompleksowy przegląd planu, który wykazał, że w ciągu dziesięciu lat udało się zrealizować 82% założonych celów.
Jednym z kluczowych filarów tej strategii była budowa elektrowni hydro-wiatrowej Gorona del Viento, uruchomionej 27 czerwca 2014 roku. Obecnie zaspokaja ona blisko 60% zapotrzebowania wyspy na energię. Farma wiatrowa, której właścicielami są Cabildo de El Hierro (Rząd Wysp Kanaryjskich), Endesa, IC (Instytut Technologii Wysp Kanaryjskich) oraz Rząd Wysp Kanaryjskich, początkowo kosztowała 82 miliony euro i została wzniesiona w wydrążonym kraterze wulkanu. El Hierro, posiadające największe zagęszczenie wulkanów na Wyspach Kanaryjskich – z ponad 500 otwartymi kraterami – przekształciło ten krater w górny zbiornik wodny. W międzyczasie turbiny wiatrowe zainstalowano na wzgórzach nad Valverde, stolicą wyspy, gdzie wiatr wieje nieprzerwanie.
Dzięki elektrowni Gorona del Viento wyspa w 2017 roku uniknęła zużycia 6017 ton oleju napędowego, co odpowiada 40 000 baryłek ropy naftowej, i stała się światowym liderem w rozwoju energii odnawialnej. Od 2015 roku emisja gazów cieplarnianych została zmniejszona o 40 000 ton. Aby osiągnąć kolejny cel – pełną samowystarczalność energetyczną i zrównoważony rozwój – trwają już prace nad rozbudową elektrowni. Planuje się wykorzystanie energii fal (czyli siły fal oceanu), energii fotowoltaicznej (poprzez instalację paneli słonecznych), a także wdrożenie akumulatorów do magazynowania nadwyżek energii, które nie zostaną natychmiast zużyte.
„Trudno zrozumieć tę nieustanną determinację wyspy El Hierro, wypływającej bezpośrednio od jej mieszkańców, bez znajomości historii Wysp Kanaryjskich. Przez długi czas ludność była zmuszana do emigracji, głównie do Ameryki Łacińskiej, a to rozproszenie sprawiło, że dziś mieszkańcy wykazują silne przywiązanie do swojej ziemi i wyrażają jednomyślną wolę zachowania dziedzictwa naturalnego”, wyjaśnia Gonzalo Piernavieja, dyrektor Wydziału Badań i Rozwoju Technologicznego w Instytucie Technologii Wysp Kanaryjskich (ITC), instytucji, która od ponad 20 lat pracuje nad opracowywaniem technologicznych rozwiązań mających na celu maksymalizację wykorzystania odnawialnych źródeł energii na Wyspach Kanaryjskich.
Piernavieja podkreśla, że całemu archipelagowi Wysp Kanaryjskich, a El Hierro w szczególności, udało się zyskać pozycję lidera w dziedzinie zrównoważonego rozwoju paradoksalnie dzięki wyjątkowym cechom swojego modelu turystyki. „Wyspy Kanaryjskie to region zamieszkany przez 2,2 miliona osób, który co roku przyjmuje około 15 milionów turystów. Jak to możliwe, że przy takich liczbach wciąż można mówić o zrównoważonym rozwoju? Odpowiedź jest prosta. Wyspy Kanaryjskie przyciągają turystów przez cały rok, w różnych okresach, dzięki czemu nie występuje tu sezonowy szczyt letni, typowy dla Balearów czy innych archipelagów”. Oznacza to, że największe wyspy są przygotowane na przyjęcie około 300 000 turystów miesięcznie, co umożliwia wdrażanie polityki zrównoważonego rozwoju – rozwiązań, które byłyby niemożliwe do realizacji, gdyby nastąpiła koncentracja takiej liczby odwiedzających na przestrzeni zaledwie kilku tygodni w roku.
Zrównoważona mobilność
Gorona nie jest jedyną inicjatywą wzmacniającą pozycję El Hierro jako punktu odniesienia w dziedzinie zrównoważonego rozwoju. Plan zrównoważonej mobilności na wyspie to ambitny projekt, który zakłada m.in. zwiększenie częstotliwości i zasięgu transportu publicznego, ułatwienie dostępu do informacji o trasach i cenach przejazdów, poprawę dostępności dla osób starszych (stanowiących około 30% użytkowników), a także uruchomienie pilotażowego programu współdzielenia samochodów wśród pracowników sektora publicznego, mającego na celu usprawnienie korzystania z transportu prywatnego.
Inicjatywa obejmuje również ograniczenie liczby licencji taksówkarskich oraz promowanie transportu publicznego i współdzielonych taksówek, aby ułatwić dojazd do głównych ośrodków turystycznych i rekreacyjnych (szlaków, atrakcji turystycznych, punktów obsługi ruchu turystycznego, plaż itp.) Projekt zakłada ponadto szczegółowy plan mający na celu nie tylko popularyzację elektrycznych minibusów w wybranych rejonach wyspy, lecz także modernizację floty pojazdów i zastąpienie jej samochodami elektrycznymi zasilanymi przez elektrownię hydroelektryczną. Cabildo (Rząd Wysp Kanaryjskich) pracuje obecnie również nad projektem, którego celem jest produkcja biodiesla ze zużytych olejów roślinnych zbieranych na wyspie.
Rolnictwo ekologiczne
W styczniu 2010 roku, z okazji dziesiątej rocznicy uznania wyspy za rezerwat biosfery, Cabildo (Rząd Wysp Kanaryjskich) przedstawiła dokument, w którym zobowiązała się, że w ciągu ośmiu lat El Hierro stanie się w 100% ekologiczną i samowystarczalną wyspą w zakresie rolnictwa, hodowli, rybołówstwa oraz produkcji żywności. W rzeczywistości El Hierro od kilkudziesięciu lat stanowi punkt odniesienia w dziedzinie ekologicznej uprawy niektórych roślin, takich jak banany. Choć nie udało się jeszcze osiągnąć wszystkich założonych celów, obecnie jest to wyspa o największym obszarze przeznaczonym pod produkcję ekologiczną. Zarejestrowano tu 53 podmioty, a łączna powierzchnia upraw wynosi 4232 hektary (wliczając pastwiska La Dehesa).
Na uwagę zasługuje także głębokie zaangażowanie na rzecz permakultury, systemu projektowania rolnictwa, struktur społecznych, politycznych i ekonomicznych, opartego na wzorcach i właściwościach naturalnych ekosystemów. W tej dziedzinie realizowany jest szereg projektów. Jednym z nich jest Szkoła Permakultury PapaGaia – miejsce spotkań wszystkich podmiotów zainteresowanych zrównoważonym stylem życia, agroekologią, ekofeminizmem i sztuką.
Zrównoważona turystyka
Niezwykle malownicze krajobrazy wulkaniczne, wspaniałe kąpieliska, przyjemny klimat przez cały rok oraz urok emanujący z każdego zakątka tej małej, spokojnej wyspy sprawiają, że El Hierro to wyjątkowe miejsce, które co roku przyciąga tysiące turystów. Nurkowie z całego świata przyjeżdżają na El Hierro, by zanurkować w Mar de Las Calmas – jednym z trzech rezerwatów morskich na Wyspach Kanaryjskich – oraz w innych miejscach rozsianych wzdłuż surowego wybrzeża wyspy, słynącego z krystalicznie czystych wód, barwnej flory morskiej i różnorodnej, unikalnej fauny, wśród której można spotkać graniki wielkie, viejas (sparysomy kreteńskie), mureny, trąbki atlantyckie, langusty, a nawet diabły morskie i rekiny wielorybie.
