Vallebrón

Nasza trasa rozpoczyna się przy kapliczce pod wezwaniem Świętej Maryi Panny Virgen de Candelaria w Tindaya. Jest to skromna świątynia z XVIII wieku, posiadająca jedną jedyną prostokątną nawę oraz trójspadowy dach pokryty dachówką. Na jej fasadzie widnieje wizerunek wyrytej w kamieniu młyńskim kosy, która odznacza się na białym tle fasady.

Pozostawiwszy z boku pasmo Montaña de las Tabaibas dochodzimy do początkowego odcinka Vallebrón, skąd rozciąga się wspaniały widok na Górę Tindaya. Ten trachityczny kolos mierzący 400 metrów wznosi się dumnie nad równiną Llano de Esquinzo.

Zamieszkujący wyspę aborygeni, los majos, uznawali tę górę za świętą. Na całej powierzchni szczytu rozpościera się najistotniejszy na Wyspach Kanaryjskich kompleks formacji jodoformowych w kształcie stopy.

Zaraz po rozpoczęciu schodzenia doliną możemy spostrzec otaczające nas tzw. „gavias”, czyli tradycyjne systemy uprawne, charakterystyczne dla regionu Fuerteventura. Są to tarasy otoczone wałami ziemi. Wypływająca z wąwozu woda zbiera się w ich wnętrzu za pośrednictwem systemu kanałów. „Gavia” zostaje zatopiona, aby wchłonęła jak największą ilość wody, po czym woda przepływa do kolejnego segmentu.

„Cadenas” (dosł. "łańcuchy) można spotkać na zboczach doliny. Są to przecinające zbocza, kamienne mury równoległe do koryta rzeki. Zatrzymują one ziemię i wodę, tworząc w ten sposób strefy do upraw na terenach suchych, i dodatkowo pełnią bardzo istotną funkcję ochronną przeciw erozji.

Ten kompleks domów usytuowany jest na nasłonecznionym terenie doliny, u podnóża góry Montaña de Enmedio, która dzieli górny segment koryta rzecznego na dwie części. Otoczone „gavias” domy te tworzą niewielką osadę miejską pośród drzew palmowych, kształtując pejzaż o miejskich charakterze, idealnie wkomponowany w środowisko, który w inteligentny sposób nie koliduje z eksploatacją żyznych gleb.

Na początkowym odcinku stromizny, po kompleksie tradycyjnych domków, na skraju drogi znajduje się mały kompleks usytuowanych w jarze ogródków warzywnych z drzewami owocowymi. Są to tzw. „nateros” - kolejne, pomysłowe rozwiązanie służące do przechwytywania wody z odpływów oraz szlamów, które są przemieszczane do malutkich jarów na zboczach. Po ich osadzeniu wyglądają tak, jakby tworzyły swoistą „śmietankę” (po hiszp. „nata”), stąd ich nazwa.

Zatrzymujące wodę kamienne mury zbierają nanoszony przez nią muł, tworząc w rezultacie małe tereny uprawne, na których można zasadzić drzewa owocowe, rozwijające się dzięki zatrzymanej tam wilgoci.

Oddzielające doliny grzbiety górskie o wydłużonym i ostrym kształcie noszą na Fuerteventurze nazwę „cuchillos” (noży). Wąski grzbiet górski, po którym przechodzimy z jednego zbocza na drugie, o długości zaledwie kilku metrów, można przyrównać do ostrza tych „noży”, którym długotrwały proces erozji nadał ten właśnie, zaostrzony kształt. Łańcuchy „cuchillos”, typowe dla stoku zawietrznego, to jedna z charakterystycznych cech pejzażu Fuerteventury.

Miejscowość La Matilla otoczona jest „gavias” i w jej centrum napotykamy dawne klepisko o regularnych wymiarach. Prawdopodobnie jego specyficzne wykorzystanie zmyli nas, gdyż na samym jego środku widzimy obręcz kosza do gry w koszykówkę oraz nawierzchnię nałożoną na brukowaną konstrukcję klepiska.

Rozmiary klepiska sugerują nam, jak bardzo istotną funkcję rolniczą pełniła ta wyspa, która w czasach obfitych opadów uznawana była za spichlerz całego archipelagu.

Tefía to miejscowość położona w środkowej części równiny Fuerteventury - najistotniejszego obszaru krajobrazowego na wyspie, rozpoczynającego się na terenie La Oliva i kończącego praktycznie na początku przesmyku Jandía. Jest to otwarta przestrzeń z niewielkimi falistościami terenu, zapełniona folwarkami takimi jak Tefía, z widokiem na morze zamkniętym górskimi wzniesieniami wybrzeża.

W Tefía możemy zakończyć naszą trasę wizytą w ekomuzeum La Alcogida, gdzie zostanie nam pokazany tradycyjny tryb życia wiejskiego, typowy dla wyspy Fuerteventura, zwieńczając w ten sposób naszą wycieczkę po dawnych terenach uprawnych.